Pétanque : Historiek

Ontstaan / Geschiedenis

Ongeveer 1000 jaar vóór Christus,  werd Jeu de Boule reeds beoefend door Spartaanse krijgslieden. De Grieken beoefenden het als krachtspel en in een later stadium speelden de Romeinen het Boule-spel als behendigheidsspel.

Zij brachten het naar Europa (meer specifiek naar Zuid-Frankrijk). Jeu de Boules is de Franse vezamelnaam voor balspelen die in Italie "Boccia" heten, in Engeland "Bowls" en in Duitsland "Boule spiel".

Na een opleving van het spel in de middeleeuwen verloor het spel zijn aantrekkingskracht en werd hoofdzakelijk nog gespeeld in de Provence. Keizer Karel V sprak halvewege de 16e eeuw de banvloek uit over het spel, dat naar zijn mening te veel de aandacht en energie van zijn onderdanen afleidde. Het verbod dat hij uitvaardigde tegen Jeu de Boules zou, zo dacht de Keizer, in plaats van het balspel het hand- en kruisboogschieten populairder maken. Het is hem niet gelukt, want het vredelievende Jeu de Boules bleef bestaan. De meest bekende en beoefende vorm van Jeu de Boules is pétanque.

Verschillende boulesspelen ontlenen hun naam aan de plaats of streek waar ze worden gespeeld.
Zo zijn er:

• la boule Lyonnaise (streek van Lyon)
• la boule Parisienne (rond Parijs)
• la boule des Flandres (in het noorden van Frankrijk)
• la Provençal (in de Provence)

 Hoe komt men dan aan de naam "pétanque"?
Het woord pétanque ontleent zijn naam aan "pieds-tanqués" (= voeten aan de grond).
In het Provencaals spreekt men van péd-tanco.
In het begin van de twintigste eeuw waren er in La Ciotat (een vissersdorpje in het zuiden van Frankrijk) een aantal spelers een partijtje Provençal aan het spelen. Een wat oudere speler, Jules Le Noir, keek vanaf zijn stoel toe hoe er werd gespeeld. Doordat hij reuma had, was hij niet meer in staat de drie passen te nemen zoals dat hoorde bij la provençal. Zijn vriend Ernest Pitiot stelde toen voor een partijtje te spelen waarbij de spelregels éénvoudiger waren. Dit spel waarbij men met de voeten in een werpcirkel staat werd later door veel spelers overgenomen. Velen beweren dat hier het pétanque is ontstaan.
Op de boulodrome van 'La boule Etoilée' staat een bord dat ons erop wijst dat hier het pétanque ontstaan is.
In de jaren 50 was men het erover eens dat er een overkoepelend orgaan moest komen dat wedstrijden en reglementen  op internationaal niveau controleerde. In 1957 werd in Spa (B) tijdens een internationaal tornooi dat georganiseerd werd door de Belgische Pétanque Federatie, de basis gelegd voor de internationale pétanque federatie.
De Fédération International de Pétanque et Jeu Provençal (F.I.P.J.P) werd opgericht door Frankrijk, Belgie, Tunesië, Spanje, Marokko, Monaco en Zwitserland in 1958.

But

Dit woord werd voor het eerst gebruikt in 1245 en is afkomstig van het scandinavische woord "butr", wat betekent "klein stuk van boomstronk". De diameter van een but is minimum 25mm en maximum 35mm en is gemaakt van hout.
Andere benamingen zijn : cochon, cochonnet, petit, pitchoune, lé, gamin, gari, maître, gône, biberon, têton, bouchon, lucre, juge, ministre, gendarme...

Fanny

Fanny kussen is geen beloning (al hangt het wel af van welke Fanny natuurlijk). Hetwas een "straf"voor de ploeg die verloor zonder ook maar één punt te scoren.

De traditie vind zjin oorsprong in de Savoie. De eerste Fanny was een serveerster in Café de Grand-Lemps juist na de eerste wereldoorlog. Volgens de legende was ze zo goed van hart dat ze de verliezers van een wedstrijd pétanque die geen enkel punt scoorden een kus liet geven op haar wang.

Dit ging zo verder tot de burgemeester van haar dorp een wedstrijd verloor zonder te scoren en zijn "prijs" kwam innen. Niemand weet of Fanny iets had tegen de burgemeester of hem enkel wou kleineren, maar ze stapte op een stoel, deed haar rok omhoog en liet haar fanny zien. De burgemeester liet zich niet van zijn stuk brengen en kuste haar luid op haar beide wangen. Dit was het begin van onze - reeds welbekende - traditie.